सिन्धुली । बालबालिकाको शारीरिक र मानसिक विकासका लागि पोषणयुक्त खाजाको महत्वलाई दृष्टिगत गर्दै वल्र्ड भिजन इन्टरनेसनल नेपाल र सिड्स नेपाल सिन्धुलीले जिल्लाका विद्यालयमा करेसाबारी कार्यक्रम कार्यान्वयनमा ल्याएको छ । वल्र्ड भिजन इन्टरनेसनल नेपालको आर्थिक तथा प्राविधिक सहयोगमा सिड्स नेपाल सिन्धुलीले तीनपाटन, फिक्कल र गोलन्जोर गाउँपालिकाका सात विद्यालयमा पोषण तथा उत्थानशिल जीविकोपार्जन परियोजनामार्फत कार्यक्रम सञ्चालनमा ल्याएको हो । 

स्थानिय स्तरका उत्पादनहरुको प्रयोग गरी पोषण सुधार ः विद्यालय जाने उमेरका बालबालिकामा कुपोषण घटाउने तथा पोषण स्तर सुधार गरी विद्यालयलाई आत्मनिर्भर बनाउनु र बालबालिकालाई पोषणयुक्त दिवा खाजाको पहुँच पु¥याउनु विद्यालय करेसाबारी कार्यक्रमको प्रमुख उद्देश्य रहेको छ । 

यस कार्यक्रमअन्तर्गत विद्यालयहरुमा खेर गईरहेको खाली जमिन उपयोग गरी विद्यालय करेसाबारी स्थापना गरिएको छ । यसका लागि सम्बन्धित विद्यालयका संचालक समितिका प्रतिनिधि, शिक्षक र विद्यार्थीहरुलाई तालिम प्रदान गर्नुको साथै आवश्यक सामाग्रीहरु र प्राविधिक सहयोग गरिएको छ ।

 यस कार्यक्रमको गतिविधिहरुमा विद्यालयहरुले आफ्नै करेसाबारीमा ताजा र स्थानीय तरकारीहरु उत्पादन गरी बालबालिकाहरुलाई दिवा खाजामा प्रयोग गरिरहेको छन् ।   केही विद्यालयहरुले च्याउ खेतिसमेत सुरु गरेका छन् । 
जसबाट ६७ जना विद्यार्थी (श्री सान्दाने मा.वि., तीनपाटन गा पा –४, सान्दाने), ४४ जना विद्यार्थी (जनसेवा आ.वि., तीनपाटन गा पा –४, लुभु), ५० जना विद्यार्थी (लङ्गुरडाँडा आ.वि., तीनपाटन गा पा –१०, लङ्गुरडाँडा), ४० जना विद्यार्थी ( श्री डम्बर आ.वि., तीनपाटन गा पा –१०), ३६ जना विद्यार्थी (श्री कालीकादेबी आ.वि., फिक्कल गा पा –५), ५० जना विद्यार्थी ( प्रकासोदय मा.वि., फिक्कल गा पा –३) र ६५ जना विद्यार्थी (कौसिका मा.वि., गोलन्जोर गा पा–३) का जम्मा ७ वटा विद्यालयका ३५२ बालबालिबाहरु प्रत्यक्ष लाभान्वित भएका छन् भने विद्यालयको दिवाखाजा कार्यक्रममा समेत आर्थिक रुपमा सहयोग पुगेको छ ।

बालबालिकाको पोषणमा सुधार ः करेसाबारी र स्थानिय पोषणयुक्त उत्पादनका कारण बालबालिकालाई ताजा र पोषणयुक्त दिवा खाजा प्राप्त भएको छ । यसले उनीहरुको स्वास्थ्य, शिक्षा र आर्थिक आत्मानिर्भरमा सकारात्मक सुधार ल्याएको छ ।

पोषणयुक्त खाजा खाएका विद्यार्थीहरुको ध्यान केन्द्रित गर्न र सिकाई प्रक्रियामा सक्रियता देखिएको छ भने आफैले उत्पादन गरी उपभोग गर्ने सिकाई भएको छ । आफ्नै उत्पादनको प्रयोगले विद्यालयलाई आर्थिक रुपमा पनि शसक्त बनाएको छ ।  विद्यालयहरुले स्थानिय स्रोतहरुको उपयोग गर्दै उत्पादनमुखी अभ्यासलाई प्रोत्साहित गरेका छन् । 

कार्यक्रमको प्रभावकारीता बढेसँगै स्थानिय तहका निकायहरुले यो कार्यक्रमलाई अपनत्व ग्रहण गर्दै यसलाई अन्य विद्यालयहरुमा पनि विस्तार गर्न चासो देखाएका छन् । साथै, दिर्घकालिन प्रभावअन्तर्गत कार्यक्रमले बालबालिकाको पोषण र शिक्षाको गुणस्तरमा मात्र होईन, भविष्यमा स्वस्थ सक्षम जनशक्ति निर्माणमा योगदान पु¥याउने विश्वास गरिएको छ । यसले स्थानिय कृषि उत्पादनमा आधारित आर्थिक विकासलाईसमेत टेवा पु¥याउने अपेक्षा गरिएको छ ।
स्थानिय समुदाय, शिक्षक विद्यार्थी र अभिभावकको सहकार्यले यो कार्यक्रमको सफलतामा महत्वपुर्ण भुमिका खेलेको छ । अबका दिनहरुमा यो कार्यक्रम अन्य विद्यालयहरुमा पनि विस्तार हुदै जाने अपेक्षा गरिएको छ । स्थानिय तहका पदाधिकारीहरुले यो कार्यक्रमले विद्यार्थीहरुको स्वास्थ्य, पोषण र शिक्षामा सकारात्मक योगदान गरेको बताउँदै यसलाई दिर्घकालिन योजनाका रुपमा अघि बढाउने प्रतिवद्धता जनाएका छन् ।

लेखक : दिवाकर पोख्रेल सिड्स नेपाल सिन्धुलीका परियोजना अनुगमन तथा मुल्याङ्कन अधिकृत हुनुहुन्छ ।